Masyarakat Malaysia Berintegrasi (T6)

HUBUNGAN ETNIK

KE ARAH MASYARAKAT BERINTEGRASI

1.       Pendahuluan

Interaksi etnik Melayu dengan etnik yang lain mempunya akar umbi yang kukuh sebelum era penjajahan. Empayar Melaka amat dikenali sebagai pusat perdagangan barangan Timur dan Barat sehingga menjadikannya sebagai tempat pertemuan etnik Melayu dengan etnik dari China, India, Arab, Portugis, Inggeris, Belanda dan sebagainya. Proses perkahwinan antara etnik dan asimilasi dengan etnik tempatan telah membentuk satu komuniti berintegrasi seperti Baba dan Nyonya (Cina) dan Chitti (India), Cina Peranakan serta Serani (Portugis). Selepas kedatangan penjajah Inggeris berlaku migrasi etnik Cina dan India dalam bentuk paksaan ekonomi. Kalangan mereka ada yang pulang ke negara asal tumpah darah manakala yang selebihnya kekal menetap di Malaysia semasa proses kemerdekaan tahun 1957 dan melalui proses adaptasi serta asimilasi dengan etnik Melayu dalam banyak perkara.

2.       Isu-isu dan Cabaran Dalam Hubungan Etnik di Malaysia

2.1    Demografi

Etnik Melayu, Cina dan India hidup terpisah dan tidak seimbang. Etnik Melayu tinggal di kampung dan kawasan luar bandar di negeri-negeri Melayu seperti Kelantan, Terengganu, Kedah, Perlis dan Pahang. Manakala etnik Cina tinggal di kawasan bandar dan di negeri-negeri seperti Pulau Pinang, Selangor, Perak, Johor, Melaka dan Negeri Sembilan. Etnik India tinggal terpisah di estet dan di negeri seperti Pulau Pinang, Selangor, Perak, Johor, Melaka dan Negeri Sembilan.

Pertumbuhan ekonomi kawasan perbandaran kemudiannya telah menarik etnik Melayu menghuni kawasan bandar di taman-taman perumahan sehingga mewujudkan suatu pola plural society baru yang bersaing dalam kepelbagaian. Walau bagaimanapun kebanyakan etnik Melayu yang berhijrah ke bandar merupakan tenaga kerja kurang kemahiran ataupun mereka bekerja di sektor yang kurang kompetatif sehingga memaksa mereka berdepan dengan pelbagai masalah kos sara hidup yang melambung tinggi di bandar dan berpotensi untuk mencetuskan pelbagai masalah sosio-ekonomi yang lain.

2.2    Ekonomi

Sistem ekonomi Malaysia berteraskan pasaran bebas kapitalisme. Kerajaan biasanya akan bertindak sebagai pengurus dan membuat peraturan perniagaan yang bersifat mesra pelabur dengan tawaran insentif yang menarik. Begitupun pada sektor tertentu ada amalan sistem ekonomi sosialisme dan ekonomi Islam. Terdapat dualisme dalam ekonomi Malaysia; pertanian dan perindustrian. Ekonomi pertanian didominasikan oleh etnik Melayu dalam sektor pertanian komoditi seperti getah dan kelapa sawit, tanaman makanan seperti padi dan juga perikanan terutama di lautan. Ia dilaksanakan secara sara diri dan sedikit yang dikomersilkan dalam skala besar.

2.3    Politik

Isu perkauman mencorakkan sistem politik dengan penubuhan pelbagai parti politik berteraskan etnik yang berlainan mmemasuki pentas sistem politik demokrasi berparlimen di Malaysia. Kerjasama politik diusahakan dengan kewujudan Parti Perikatan oleh UMNO, MCA dan MIC. Ia kemudiannya diteruskan melalui Barisan Nasional yang mengandungi 14 parti gabungan dari Semenanjung dan Sabah serta Sarawak. Semua parti ini bersetuju untuk sama memberi fokus kepada kerjasama dan pembangunan negara melalui formula tolak ansur dan kebersamaan di tengah-tengah tekanan kepentingan etnik masing-masing. Di pihak pembangkang, telah wujud Barisan Alternatif dan diikuti kemudiannya oleh Pakatan Rakyat memperjuangkan kerjasama pelbagai etnik yang sama.

2.4    Pendidikan

Setiap etnik mempunyai sistem pendidikan sendiri sejak dari zaman penjajahan Inggeris lagi. Etnik Melayu mendapatkan pendidikan di sekolah Melayu. Ada juga kalangan golongan menengah dan atasan Melayu mendapat pendidikan di sekolah Inggeris atau sekolah mubaligh di samping etnik Cina dan India. Sekolah Melayu dibenarkan penubuhannya oleh Inggeris dengan matlamat untuk melahirkan anak Melayu yang lebih sedikit kedudukannya dari ibu bapanya.

Etnik Cina mempunyai sekolah Cina dan etnik India dengan sekolah Tamil. Ia dibiayai oleh masyarakat tersebut dengan kurikulum dan gurunya diambil dari tanah air mereka.  Ini dinamakan sekolah vernacular. Dalam pada itu juga Inggeris membenarkan penubuhan sekolah agama dan kelas pengajian al-Quran untuk orang Melayu.

Selepas kemerdekaan 1957, sistem pendidikan di Malaysia mulai melihat ke dalam bentuk masyarakat plural bagi membentuk identiti Malaysia. Laporan Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 memberi fokus kepada penyatuan kanak-kanak dari pelbagai etnik di bawah satu sistem pendidikan kebangsaan dengan menggunakan satu bahasa pengantar iaitu Bahasa Melayu. Dalam masa yang sama sekolah Cina dan Tamil menjadikan bahasa Melayu sebagai mata pelajaran wajib dan mata pelajaran yang lain mesti berteraskan senario keMalaysiaan.

Bagi pendidikan tinggi, kerajaan mempertingkatkan kemasukan etnik Melayu ke Institusi Pengajian Tinggi Awam terutamanya selepas konflik etnik 13 Mei 1969 dengan tujuan untuk mewujudkan keseimbangan penyertaan pelbagai etnik dalam bidang pendidikan yang selama ini didominasi oleh etnik Cina.

3.       Dasar Kerajaan ke Arah Hubungan Etnik

3.1    Perlembagaan Persekutuan Malaysia

a.       Bahasa Kebangsaan

Perkara 152 memperuntukkan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan iaitu bahasa rasmi. Semua urusan kerajaan Persekutuan dan Negeri menggunakan bahasa Melayu. Namun demikian tiada larangan untuk mempelajari dan menggunakan bahasa-bahasa lain. Penggunaan bahasa Melayu adalah sebagai penghubung masyarakat pelbagai etnik dan budaya kerana penggunaan pelbagai bahasa yang tidak difahami boleh mencetuskan salah faham dan konflik.

b.       Hak Istimewa Orang Melayu dan Bumiputera

Perkara 153 memperuntukkan kepada Yang DiPertuan Agong untuk memelihara kedudukan atau hak istimewa orang Melayu dan Bumiputera Sabah dan Sarawak. Keistimewaan ini meliputi jawatan perkhidmatan awam, biasiswa, pendidikan, lesen, permit, perumahan, bantuan dan sebagainya. Ini penting bagi memastikan orang Melayu dan Bumiputera terjamin kedudukannya di negara mereka sendiri. Justeru itu keseimbangan peluang kekayaan dan kemakmuran negara dapat dinikmati secara menyeluruh dan saksama sementara kepentingan etnik yang lain kekal terpelihara.

3.2    Rukun Negara

Rukun Negara diisytiharkan pada 31 Ogos 1970 sempena ulang tahun kemerdekaan Malaysia yang Ke-13. Rukun Negara diperkenalkan berikutan Peristiwa 13 Mei 1969 yang melemahkan perpaduan antara kaum di Malaysia. Rukun Negara dibentuk dengan tujuan utama iaitu membentuk perpaduan yang kukuh. Prinsip-prinsip yang terkandung dalam Rukun Negara jelas merupakan kunci kepada keharmonian dan perpaduan kaum demi kejayaan dan kestabilan Malaysia. Prinsip-prinsip Rukun Negara ialah;

·         Kepercayaan Kepada Tuhan

·         Kesetiaan Kepada Raja dan Negara

·         Keluhuran Perlembagaan

·         Kedaulatan Undang-undang

·         Kesopanan dan Kesusilaan

3.3    Jabatan Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional

Komited untu mewujudkan perpaduan rakyat melalui Rukun Tetangga, Kelab Rukun Negara, Skim Rondaan Sukarela, TABIKA Perpaduan, Sukan Rakyat dan sebagainya.

4.       Penutup

Di samping dasar-dasar kerajaan, peranan masyarakat melalui aktiviti bercampur pelbagai etnik juga ditagih seperti melalui rumah terbuka, kejiranan, kongsi raya, jamuan masyarakat, difusi budaya dan peranan melalui NGO (Non Government Organization) untuk menyedarkan kepentingan kebersamaan antara etnik dan perlunya mereka dapat sentiasa bersama bagi memastikan keharmonian hidup dan pembangunan negara dapat dikecapi bersama.

Rujukan

Dasar-Dasar Pembangunan Malaysia. 1994. Bukit Kiara, Kuala Lumpur: Institut Tadbiran Awam negara (INTAN).

Mahdi Shuid dan Mohd Fauzi Yunus. 2000. Pengajian Malaysia. Petaling Jaya, Selangor: Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

Milne R.S. and Mauzy, Diane K. 1986. Malaysia: Tradition, Modernity and Islam. Boulder and London: Westview Press.

Nazaruddin Hj. Mat Dali. Et. Al. 2003. Malaysian Studies, Nationhood and Citizenship. Petaling Jaya, Selangor: Pearson & Prentice Hall.

Wan Halim Othman. 1992. Asas Hubungan Etnik. Pulau Pinang: Pusat Penyelidikan Dasar, Universiti Sains Malaysia.